Duża Obwodnica Bieszczadzka

TRASA I - WIELKA OBWODNICA BIESZCZADZKA (ponad 150 km)

Wielką Obwodnicą Bieszczadzką nazywamy najpopularniejszą trasę w Bieszczadach przebiegającą przez miejscowości:  Baligród, Cisną, Lutowiska,  Ustrzyki Dolne i Górne oraz Uherce Mineralne. Trasa rozpoczyna i kończy swój bieg w Lesku. Planując trasy oraz program wycieczki dla  grup poruszających się autokarami lub busami zawsze dostosowuję program do miejsca noclegu lub spotkania. Często proponuję ciekawe i atrakcyjne modyfikacje ww. trasy, które pozwalają na odwiedzenie unikatowych świątyń, postój przy punktach widokowych itp. 

Duża Obwodnica Bieszczadzka  na odcinku 20 km wiedzie przez Bieszczadzki Park Narodowy oraz jego otulinę: 12 km przez Park Krajobrazowy Doliny Sanu i 36 km przez Ciśniańsko-Wetliński Park Krajobrazowy, pozostały odcinek poza zurbanizowanymi fragmentami Leska znajduje się na terenie Wschodniobeskidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Na wspomnianych obszarach przy trasie obwodnicy znajdują się punkty, gdzie można wędrować szlakami turystycznymi i ścieżkami przyrodniczymi oraz zdobyć szczyty: Połoniny Wetlińskiej, Caryńskiej, Małej i Wielkiej Rawki, Tarnicę, Szerokiego Wierchu, Halicza, Rozsypańca oraz Bukowego Berda. Dogodne wejścia z miejscami parkingowymi i WC znajdują się w Wetlinie, Ustrzykach Górnych, Brzegach Górnych, Bereżkach oraz na Przełęczy Wyżnej i Wyżniańskiej.

Piotr Kutiak

Poniżej przedstawiam Państwu przykładowe atrakcje, pozwalam sobie na wstawienie ♥ w moich ulubionych miejscach. Wyznaję zasadę, że o ośrodkach noclegowych, gastronomicznych, atkacjach mówię dobrze albo wcale.

Przebieg trasy oraz przykładowe atrakcje:

Lesko (0 km). Miasto w dolinie Sanu liczące 5,3 tys. mieszkańców z siedzibą władz gminnych i powiatowych. Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1469 r. Spośród artakcji miasteczka warto wymienić:

• zamek Kmitów z XVI w. (obecnie opuszczony pensjonat bez możliwości zwiedzania),
• kościół rzymskokatolicki parafialny pw. Nawiedzenia NMP z XVIw.,
• synagoga z XVII w. z galerią prac bieszczadzkich artystów,
• kirkut (największy cmentarz żydowski w Bieszczadach),
• park miejski (zamkowy) z pomnikowymi okazami drzew,
• cmentarz z I wojny światowej, sowieckie żelbetonowe schrony bojowe z 1939-41 r.,
• ratusz i kamieniczki z XIX w.,
• Wolańska Skała,
• zabytkowa aleja dębowa prowadząca do nieistniejącej letniej rezydencji ostatnich właścicieli Leska,
• punkt widokowy na stokach Baszty
• źródła mineralne
• liczne punkty gastronomiczne: Słodki Domek "Szelców" Lesko (cukiernia Szelców z kilkoma salami i tarasami do konsumcji lodów, ciast i deserów z placem zabaw dla dzieci), Hotel Restauracja "Szelców"- duży wybór dań, w tym dania kuchni regionalnej, Kurna Chata Lesko Pizzeria & Pub, Pizzeria Roma, Restauracja Marysieńka, Pizzeria Bar Kasyno, Skąpiec 'Bistro BAR', Dersim,
• Basen Aquarius Lesko
• szlak zielony Zagórz - Krysowa,  liczne ścieżki spacerowe.
• liczne punkty noclegowe: Przystanek pod skałkami, Źrodlane Wzgórze, „Apartamenty Dzikie Lisko” ul. Stawowa 33, „Domki Bieszczady Lesko Gabrielówka” ul. Podgórska 4, „Noclegi Na Leskiej Posadzie” ul. Kwiatowa 31, , Szkolne Schronisko Młodzieżowe "Bieszczadnik" Al.  Pawła II 18A, Noclegi Bieszczady "Ranczo Średnia Góra", Gościniec nad Sanem, Domki u Borsa, W dolinie Sanu, Apartament Zielony Widok - noclegi Bieszczady,

Glinne (2 km)

• brama Wschodniobeskidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu
• pomnik przyrody nieożywionej „Kamień Leski”,
• kurhan,
• szkółka leśna „Kostryń”,
• zielony szlak i ścieżki spacerowe do Leska i Zwierzynia

Uherce Mineralne (6 km) Jedna z najstarszych miejscowości w regionie bieszczadzkim. Zamieszkuje ją ponad 1,3 tys. mieszkańców.  W źródłach pierwszy raz wymieniona w 1436 r. Do atrakcji wsi zaliczamy:

• dwór Herbutów (zdewastowany) z pozostałościami parku
• kościół rzymskokatolicki z 1757 r. pw. św. Stanisława Biskupa
• rezerwat faunistyczny „Bobry w Uhercach
• pomnik przyrody nieożywionej „Wodospad w Uhercach Mineralnych”♥
• Bieszczadzkie Drezyny Rowerowe; przejazdy po linią 108 - torami Węgiersko-Galicyjskiej Kolei Żelaznej♥
• Bieszczadzka Szkoła Rzemiosła♥
• Ekomuzeum „W krainie bobrów”,
• Ursa Maior - Bieszczadzka Wytwórnia Piwa
• Dom ubogich z II poł. XIX w. /mini galeria „Pod Jesionami”
• Cmentarz wojenny (IWŚ) na wzgórzu Lachawa
• cerkwisko (miejsce po cerkwi parafialnej pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela z 1834 r.)
• wyciek ropy naftowej

Olszanica (10 km) Olszanica, wieś z siedzibą władz gminnych; 1,2 tys. mieszkańców. Ozdobą miejscowości jest:

• zespół pałacowo-parkowy: pałac Jordanów z 1902 r., park krajobrazowy z pomnikowymi okazami drzew, wzgórze bastionowe, stawy , groble, zabudowania gospodarcze, oficyna i kuźnia, most z II poł. XIX
• dawna murowana cerkiew pw. Zaśnięcia Matki Bożej z 1919 r.(którą zaprojektował Bronisław Wiktor - wybitny architekt) obecnie kościół rzymskokatolicki MB Pocieszenia
• torowisko Węgiersko-Galicyjskiej Kolei Żelaznej z mostami użytkowane przez PKP i Bieszczadzkie drezyny rowerowe
• drewniane domy, kapliczki przydrożne
• brama Parku Krajobrazowego Gór Słonnych i pokrywających się z nim dwóch obszarów Europejskiej Sieci Natura 2000

Stefkowa (18 km) Stefkowa jest miejscowością, którą zamieszkuje ponad 600 mieszkańców. Pierwsza wzmianka o wspomnianej miejscowości pochodzi z 1489 r. We wsi na uwagę zasługują:

• dawna drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewii z 1836-40 r. obecnie kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
• torowisko Węgiersko-Galicyjskiej Kolei Żelaznej (ostatni najdłuższy odcinek/przystanek Bieszczadzkich Drezyn Rowerowych, trasa PKP relacji Sanok- Ustrzyki Dolne)
• Mogiła Tatarska
• kilka drewnianych chyż, kapliczki
• Pan Stanisław Tarafalski (absolwent zakopiańskiej Szkoły Kenara, twórca rzeźbionych ikon oraz krzyża papieskiego)

Ustjanowa (21 km); włąsciwie Ustianowa Górna i Dolna. Ustjanowa Górna jest wsią zamieszkała przez około 800 mieszkańców. Ustjanową Dolną zamieszkuje prawie 300 osób. We wsi na uwagę zasługuje:

• drewniana cerkiew pw. św. Paraskewii z 1792 r. obecnie kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia NMP
• Izba Pamięci Akcja H-T
• torowisko Węgiersko-Galicyjskiej Kolei Żelaznej - linia 108 Stróże – Krościenko
• szlaki do uprawiania narciarstwa biegowego
• ścieżka historyczno - przyrodnicza „ŻUKOWEM DO KRAINY LIPECKIEJ”
• ruiny szkoły szybowcowej Wojskowego Obozu Szybowcowego,
• wieża widokowa na Holicy
• deskal z Karolem Wojtyłą (przy prawoskręcie na Łobozew) i murowany kościół filialny pw. Miłosierdzia Bożego (Ustianowa Dolna)

Ustrzyki Dolne (24 km)

• Bieszczadzkie Muzeum Przyrodnicze (w trakcie modernizacji - otwarcie w marcu 2022 r.)
• murowana cerkiew greckokatolicka pw. Zaśnięcia NMP z ikonostasem z 1874 r. przy ul. Szkolnej 7
• kirkut
• Muzeum Młynarstwa i Wsi - karczma z daniami regionalnymi polecam klepak młynarzowej, hryczanyki młynarza, zupę kisełycię.♥♥♥♥♥
• murowany kościół rzymskokatolicki pw. MB Królowej Polski (1909 – 1911) z ikoną Matki Boskiej z Bełza
• Strwiąż - rzeka (zlewisko Morza Czarnego)
• Pływalnia Delfin♥♥♥♥♥
• murowany kościół rzymskokatolicki pw. Wniebowzięcia NMP z 1664 r. - Sanktuarium Matki Bożej Bieszczadzkiej z ikoną z Rudek k. Lwowa♥♥♥♥♥
• torowisko Węgiersko-Galicyjskiej Kolei Żelaznej - Bieszczdzkie Drezyny Rowerowe w sezonie letnim
• wyciągi narciarskie Laworta i Gromadzyń
• hotele i inne miejsca noclegowe: Rejman, Hotel Laworta, Pensjonat Viking,
• godne polecenia obiekty gastronomiczne: pizzernia Orlik♥♥, restauracja Piekiełko♥♥♥♥♥, restanuracja Piwniczka♥♥♥
• liczne szlaki i dobrze oznaczone i utrzymane ścieżki spacerowe - do zdobycia Korona Ustrzyckich Gór - szlak turystyczno – krajoznawczy
• Izba Regionalna
• Szlak Kolonizacji Józefińskiej
• Szlak Naftowy
• Szlak Umocnień Obronnych i Pomników Przeszłości
• Minimuzeum Kopalnictwa Ropy Naftowej
• Szlak Budowli i Pomników Sakralnych
• Ścieżka spacerowa "Pod Dębami"

Hoszów (29 km) liczy prawie 300 mieszkańców. 

• dawna drewniana cerkiew pw św. Mikołaja  z 1939r. Obecnie służy jako filialny kościół rzymskokatolicki pw. św Bronisławy. Orientowana, zbudowana na planie krzyża greckiego z oktagonalnym tamburem na którym wspiera się największa kopuła, rezentuje ukraiński styl narodowy. Jest ozdobą Podkarpackiego Szlaku Architektury Drewnanej - wariant III a. Ustrzyki Dolne – Chmiel.
• plenery filmu "Wilcze Echa"
• Restauracja i Hotel Bieszczadzka Ostoja ♥♥♥♥

Rabe k. Ustrzyk Dolnych (36 km)  zamieszkuje około 200 mieszkańców. Sporą część Rabego zajmują tereny pastwiskowe, z obwodnicy dość często podziwiam stada owiec (rasy: czarnogłowka, wrzosówka, cakiel-owca polska) oraz krów (rasy: polska krowa czerwona i simental). 

• drewniana cerkiew z 1852 r. pw. św. Mikołaja; obecnie kościół rzymskokatolicki pw. Świętej Rodziny, starodrzew
• godne polecenia pensjonaty - Gościniec Rabe♥♥♥♥♥, Gęsi Zakręt♥♥♥♥♥
• liczni hodowcy owiec
• stadnina koni - Chata i Stajnia Momo
• pomniki przyrody jesion wyniosły i lipa szerokolistna
• galeria "Przy cerkwi" Jolanty i Waldemara Kordyaczny.
• ścieżka historyczno - przyrodnicza „RABE”

Żłobek (39 km)- miejscowośc nazywała się Żołobek, gdyż znajduje się w pięknie wyrzeźbionej dolinie pomiedzy Pasmem Żukowa i Ostrego (nawyższe pasmo w Górach sanocko-Turczańskich z kulminacją Jaworniki 909 m n.p.m. - przez które przebiega szlak konny).  We wsi mieszka ponad 160 mieszkańców.

• dawna drewniana cerkiew pw. Narodzenia NMP z 1830 r.,obecnie kościół rzymskokatolicki pw. MB Nieustającej Pomocy. Reprezentuje styl nazywany klasycymem józefińskim.
• hodowla danieli i jeleni,
• wododział/punkt widokowy; przełęcz jest wododziałem zlewiska Morza Czarnego i Bałtyku.

Czarna Górna (41 km) wieś, w której łączy się przebieg Małej i Dużej Pętli Bieszczadzkiej. Wieś z siedzibą władz gminnych, w której mieszka prawie 900 mieszkańców.
Wśród wielu atracji miejscowości :

• Galeria Barak-Bieszczady Państwa Róży i Krzysztofa Franczaków z pracami artystów bieszczadzkich
• jedna z najstarszych kopalni ropy naftowej (złoże ropy naftowej odkryte w 1936 r.) Prace wiertnicze geologiczno-poszukiwawcze i eksploatacyjne były prowadzone do 1964 r. Obecie przy trasie funkcjonuje otwór Czarna 56, który pracuje ponad 60 lat.
• dawna drewniana cerkiew pw. Św. Dymitra z 1834 r.,obecnie kościół rzymskokatolicki pw.Podwyższenia Krzyża Świętego z charakterystycznymi drewnianymi kolumnami w częsci fasadowej doryckimi. Przy świątyni cmentarz przycerkiewny z nagrobkiem wybitnego kapłana śp. ks. Andrzeja Majewskiego (mój prywatny święty), starodrzew
• drewniane domy – tradycyjne budownictwo ludowe
• Muzeum Historii Bieszczad  Rafała i LeAnn Dudka
• pracownia Adama Glinczewskiego ps. "Łysy"
• Bieszczadzka Przystań Motocyklistów
• kamieniołom - czynny zakład górniczy
• drewniana kaplica rzymskokatolicka pw. Matki Boskiej Częstochowskiej Królowej Polski z 1909 r. w Czarnej Dolnej z ołtarzem z zniszczonej cerkwi
• Szkolna Izba Przyrodnicza
• droga do Michniowca (dawna cerkiew greckokatolicka z 1863 r. obecnie kościół rzymskokatolicki pw. Narodzenia Jana Chciciela), Bystre (dawna cerkiew pw. św. Michała Archanioła z 1902 r. którą opiekuje się Bieszczadzki Oddział Towarzystwa Opieki nad Zabytkami), Lipie (cerkwisko)
• Ścieżka Edukacyjna „Źródełko Św. Michała”
• Ścieżka historyczno – przyrodnicza „SIEDLISKO”
• Ścieżka historyczno - przyrodnicza „W KRAINIE LIPECKIEJ”

Lutowiska (45 km) wieś zamieszkuje prawie 800 mieszkańców, mieści się tu siedziba władz gminnych. W Gminie Lutowiska mieszka zaledwie 2167 osób co na powierzchnię 475,85 km² (7-ma gmina pod względem powierzchni w Polsce i 2-ga w Bieszczadach) daje wynik zagęszczenia 4,4 osoby na km². Jes to najmniej zaludniona gmina w Polsce. Wśród wielu atrakcji Lutowisk warto wymienić:

• punkt widokowy, panorama na Bieszczady Wysokie (gniazdo Halicza i Tarnicy od strony północnej), Bieszczady Wschodnie
• brama Wschodniobeskidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, Parku Krajobrazowego Doliny Sanu oraz Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk i Ptaków PLC180001 BIESZCZADY
• kościół rzymskokatolicki pw. Stanisława Biskupa z 1911-1914r.,
• Ekomuzeum Trzy Kultury - ścieżka spacerowa
• kirkut z 2 połowy XVIII w. z ruiną synagogi
• cerkwisko z cmentarzem unickim,
• Ośrodek Naukowo – Dydaktyczny Bieszczadzki Park Narodowy z salą dydaktyczną,
• stadnina koni huculskich Stadnina Trohaniec,
• horoskop celtycki,
• żywy zielnik” – czyli mini arboretum,
• punkt certyfikacyjny Bieszczadzkiego Produktu Lokalnego,
• budynek pochodzący z pocz. XX w. (pamiętający przedwojenną historię miejscowości co odzwierciedla jego architektura), niegdyś Hotel Penera, później szkoła żydowska; po wojnie placówka WOP. Obecnie remontowany.
• Ruina dębickiej firmy IGLOPOL
• godne polecenia restauracje: Gospoda Pod Żubrem, Stanica Kresowa Chreptiów
• miejsce kaźni żydów
• szlak zielony
• galeria Galeria - Pracownia Stare Kino
• strzelnica myśliwska
• bacówka z serami owczymi

Smolnik nad Sanem (51 km)  Wieś zamieszkuje ponad 170 mieszkańców. Warto zwiedzić:

• dawną cerkiew w stylu bojkowskim pw. św. Michała Archanioła z 1791 r. wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, obecnie kościół rzymskokatolicki pw. Wniebowzięcia NMP z starodrzewiem i cmentarzem przycierkiewnym. Świątynia położona na wysokości 600 m n.p.m.
• sery kozie Kozi Wypas Państwa Dybowskich
• ścieżka edukacyjna "Szkółki" Nadleśnictwo Lutowiska Lasy Państwowe
• "bramy": Parku Krajobrazowego Doliny Sanu, Specjalnego Obszaru Ochrony Ptaków i Siedlisk PLC180001 Bieszczady, Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery KARPATY WSCHODNIE, Leśnego Kompleksu Promocyjnego "Lasy Bieszczadzkie"
• restauracja Wilcza Jama z medalowymi porożami jeleni, czaszkami wilków wypchanymi eksponatami (niedźwiedzie, wilki itp.)
• gospodarstwo szkółkarskie Nadleśnictwo Lutowiska Lasy Państwowe
• meandry Sanu z roślinnością wilgociolubną
• lewoskręt na Żurawin (cerkwisko, rezerwat "Zakole")
• przysiółek/osada leśna Procisne zamieszkała przez 45 mieszkańców (tartak, most wiszący do stanicy/most Gierkowski, ścieżka dydaktyczna "Stare Procisne" gospodarstwa agroturystyczne "Czeremszenka", "Pod Kosowcem"
  
  
• dawna cerkiew w stylu bojkowskim pw. Św. Michała Archanioła z 1791 r. wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, obecnie kościół rzymskokatolicki♥♥♥♥♥
• sery kozie "Kozi Wypas " 400 m przed świątynią ♥♥♥♥♥
• ścieżka edukacyjna "Szkółki"
• plenery serialu "Wataha"
• "brama" Parku Krajobrazowego Doliny Sanu i Specjalnego Obszaru Ochrony  Ptaków i Siedlisk PLC180001 Bieszczady

Procisne (57 km)
Stuposiany (63 km)

• cerkwisko z cmentarzem – zespół przyrodniczo-krajobrazowy,
• siedziba Nadleśnictwa Stuposiany,
• parking nad miejscem gdzie Wołosaty wpływa do Sanu - polecam
• schronisko PTSM

Pszczeliny (67 km)

•  Kościół rzymskokoatolicki filalny pw. śś. Piotra i Pawła z 1988 r. 
• ścieżki: przyrodnicza „Jodła”, edukacyjna "Trasą kolejki wąskotorowej" (nasyp dawnej kolejko wąskotorowej)
• meandry Wołosatego
• geoatrakcje:"gawra" niewielka szczelina w fliszu karpackim przy potoku wołosaty oraz jaskina "Studnia leśników" przy niebieskim szlaku
• Zielona Klasa, miejsce na ognisko, wiaty, bezpłatny parking i miejsce do kąpieli w Wołosatym tzw. "badunia"
• wodospad, obok parkingi i miejsce do rozpalenia ogniska
• wyjście niebieskiego szlaku "granicznego" (na wschód na Widełki i dalej na Bukowe Berdo/Połoninię Dźwiniacką (Szołtynia 1201 m n.p.m.+ 1238 m n.p.m.+ 1312 m n.p.m.; na zachód na Magurę Stuposiańską 1016 m n.p.m.
• Leśnictwo Procisne i Widełki Nadleśnictwo Lutowiska Lasy Państwowe
• noclegi:  Zakątek u Bożki, Pensjonaty: Magura i Cztery Pory Roku

Bereżki (71 km)

• brama Bieszczadzkiego Parku Narodowego (punkt kasowo-biletowy, pole namiotowe i parking BdPN
• przyczółki mostów i nasyp przedwojennej kolejki wąskotorowej
• dolina Wołosatego
• szlak turystyczny żółty o przebiegu: Bereżki – Przysłup Caryński 785 m n.p.m. (schronisko Politechniki Warszawskiej Koliba Koliba Schronisko). Z Przysłupia Caryńskiego możliwość: wejścia szlakiem zielonym na Połoninę Caryńską; dojścia szlkiem zielonym do szlaku niebieskiego na Magurę Stuposiańską 1016 m n.p.m.; przejścia ścieżką za zanakami czewrwonymi przez wieś Caryńskie do Nasicznego lub Dwernika

Ustrzyki Górne (75 km)

• siedziba Dyrekcji Bieszczadzkiego Parku Narodowego,
• kościół parafialny pw. św. Anny (wybudowany na miejscu cmentarza greckokatolickiego w latach 1984–1986 wg proj. Mieczysława Zarycha). Przy kościele Ośrodek Turystyczno-Rekolekcyjny im. Jana Pawła II z 1992 r. Proboszczem jest tu ks. Marek Typorowicz (wystąpił w teledysku do utworu "Apartament" donGURALesko,
• nasypy kolejki wąskotorowej
• Rejonowa Stacja Ratownictwa Górskiego Ustrzyki Górne - Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Grupa Bieszczadzka
• wyjście szlaku czerwonego (Główny Czerwony Szlak Beskidzki) na Połoninę Caryńską 1239, 1297 m n.p.m. (na zachód) i Szeroki Wierch 1240, 1268, 1294 m n.p.m. oraz Tarnicę 1346 m n.p.m. (na wschód)\
• wyjście szlaku niebieskiego na Wielką Rawkę 1307 m n.p.m. i Wołosate
• punkty kasowo-biletowe i parkingi BdPN
• Strażnica Straży Granicznej (strażnica została sformowana w 1945 r. w strukturze 37 komendy odcinka jako 168 strażnica WOP o stanie 56 żołnierzy). Duży, rustykalny w bryle budynek strażnicy pochodzi z 2000 r.
• w dniu 1 lipca 2013 r. z Ustrzyk Górnych ruszył Redyk Karpacki Transhumance 2013 przepedzono 300 owiec do Koniakowa i Jaworzynki całym łukiem polskich i rumuńskich Karpat przy udziale dwóch pasterzy Polskich w tym Piotra Kohuta, 2-ch hucułów z Ukrainy i 2-ch czabanów z Rumunii.
• droga na Wołosate (ścieżka dydaktyczna Ustrzyki - Wołosate, torfowisko Wołosate); z Wołosatego wyjście szlaku niebieskiego na Tarnicę 1346 m n.p.m. oraz początek/koniec Głównego Szkalu Beskidzkiego

Przełęcz Wyżniańska 890 m n.p.m. (79 km)

• Punkt kasowy, WC i parking BdPN
• szlak zielony prowadzący: na Małą 1272 m n.p.m. i Wielką Rawkę  1272 m n.p.m. (na południe) i dalej (szlakiem niebieskim granicznym na Kremenaros 1221 m n.p.m. lub zielonym przez Dział do Wetliny oraz Połoninę Caryńską 1297 m n.p.m.(na północ)

Berehy Górne (83 km)

• najpiękniejszy odcinek DOB - malownicze serpentyny z widokiem na Połoninę Wetlińską, Tarnicę i Małą Rawkę.\
• cerkwisko i cmentarz przycerkiewny z kamiennymi nagrobkami Hrycia Buhwaka\
• bacówki góralskie - świeże sery (wypas owiec i krów)
• ścieżka dendrologiczno-historyczna "Berehy Górne" oznaczona gałązką jabłoni (pozostałości zagród, dworu, stare sady owocowe z starymi odmianami drzew, pomnikowe lipy i jesionów, piwnice, zasypane studnie, dawne drogi)
• dawny cmentarz greckokatolicki z zachowanymi 11 nagrobkami i miejsce po cerkwi grekokatolockiej pw. św. Michała Arachanioła.
• Punkt kasowy i parking BdPN, pole namiotowe
• szlak czerwony prowadzący na Połoninę Wetlińską 1228 m n.p.m. (na zachód) i Caryńską 1297 m n.p.m. (na wschód)

Przełęcz Wyżna 872 m n.p.m. (90 km)

• jeden z najlepszych punktów widokowych na Połoninę Caryńską, Wetlińską, Tarnicę oraz grzbiet graniczny z Małą i Wielką Rawką, na przełęczy znajduje się parking, WC.
• obelisk poświęcony pamięci Jerzego Harasymowicza (1933 – 1999),
• pomnik „Ofiarom gór i ratownikom niosącym im pomoc" postawiony
• chałupiska i piwiczka
• wyjście szlaku żółtego na Połonine Wetlińską 1228 m n.p.m. - najpopularniejsza trasa w Bieszczadach Wysokich, dominuje w wiekszości programów wycieczek (autorskich i promowanych przez lokalne i krajowe biura podróży
• wyście szlaku żółego na Dział 1145 m n.p.m. - najłatwiejsza trasa prowadząca w pasmo połonin, mało uczęszczana i prowadząca dalej znakami szlaku zielonego na Małą Rawkę 1272 m n.p.m.
• Zajazd u Górala Bilanówka, Zajazd u Górala (zekranizowana w 1 odc. I sezonu serialu HBO "Wataha") - wiele smacznych dań do wyboru polecam

Wetlina (94 km)

• Bramy: Bieszczdzkiego Parku Narodowego, Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego, Miedzynarodowego Rezerwatu Biosfery KARPATY WSCHODNIE
• wyjście szlaku żółtego na Przełęcz Orłowicza (na północ) i Paprotną (na południe),
• wyjście szlaku zielonego na Dział i Małą Rawkę na południowy wschód), na Jawornik (na południe)
• wyjście szlaku czarnego z Camping Górna Wetlinka (moim zdaniem najpiękniejsze miejsce do caravaningu i campingu w Bieszczadach) do skrzyżowania z szlakiem żółtym (ceprostrada na Wetlińską) i zielonym,
• szlaki do uprawiania narciastwa biegowego biegnące po nieczynnym dla ruchu kolejki torowisku
• wodospad „Siklawa Ostrowskich”
• pomnik/ławeczka Władysława "Majser Bieda" Nadopty
• liczne punkty gastronomiczne: Chata Wędrowca, Baza Ludzi z Mgły, @Rancho - Wetlina Wschodnia, Cień PRLu, Berdo - Restauracja & Bar & Pokoje gościnne, Zajazd pod Połoniną, Siedlisko Moczarne, Bieszczadzka Legenda, Camping Górna Wetlinka
• liczne pensjonaty i miejsca noclegowe: Pensjonat Roh, Pod Wysoką Połoniną, Grzechowisko, Wetlina Leśny Dwór, Dom Górski PTTK w Wetlinie, Wetlina - schronisko PTTK, Gościniec "W Starym Siole" (Wetlina, Bieszczady)
• siedziba Stowarzyszenie Rozwoju Wetliny i Okolic, wydawcy czasopisma/rocznika Historyczno-Krajoznawczego „Bieszczady Odnalezione"
• kościół rzymskokatolicki pw. Miłosierdzia Bożego i klasztor OO. Bernardynów na miejscu wysadzonej w 1950 r. najwiekszej murowanej cerkwi w Bieszczadach w. Chrystusa Króla z 1928 r. (pozysany kamień z świątyni użyto do wybudowania strażnicy WOP). Na dawnym cmentarzu zbiorowa mogiła czewrwonoarmistów i mogiły upowców z sotni Daniły Swistela "Wesełego". Obok kościoła na miejscu dawnego cmentarza krzyż i kapliczka z Bogurodzicą z kamienia po wysadzonej świątyni
• pomnik przyrody - jesion wyniosły (największy w Bieszczadach)

Smerek (99 km)

• cerkwisko - miejsce po cerkwi pw. św. Wielkiego Męczennika Dymitra z 1875 r, zniszczona podczas II wojny św., stary cmentarz przycerkiewny,
• punkty noclegowe i gastronomiczne: Hotel Carpathia, Zajazd Niedźwiadek w Smereku, Przystanek Smerek, Karczma Paweł Nie Całkiem Święty
• wyjście Głownego Szkalu Beskidzkiego (czerwonego) na Smerek 1222 m  (na północny wschód) i na Fereczatą 1102 m n.p.m. i Okrąglik 1101 m n.p.m. (na południowy  zachód),
• lasy dolnoreglowe Bieszczadzki Park Narodowy i Nadleśnictwo Cisna Lasy Państwowe (Ciśniańsko-Wetliński Park Krajobrazowy
• wiata turystyczna nad Wetlinką
• torowisko kolejki leśnej w zimie użytkowanej jako trasa do uprawiania narciastwa biegowego
• droga leśna - idealna na przejażdzki rowerem MTB
• krzyż przeniesiony z Połoniny Smereckiej w 2018 r.

Kalnica k. Wetliny (100 km)

• - rezerwat „Olszyna łęgowa w Kalnicy” (stanowiska wielu ciekawych chronionych i rzadkich roślin oraz zwierząt)
• wyciąg narciarski w O. W. Bogdanka
• kościół rzymskokatolicki pw. Ducha Świętego\
• droga leśna wzdłuż potoku Bystry -  idealna do wycieczek rowerowych
• cerkwisko - miejsce po drewnianej cerkwi greckokatolickiej ps św. Paraskewii z 1874 r. nagrobki Gotfryda  Straetza  i Maxymiliana Straetza i jego małżonki (właścicieli tut. majątku) na starym cmentarzu,
• punkty noclegowe: Szumny Dwór, Osada BiesCzad, Noclegi u Oli Kalnica, Biały Domek, @Domek CzadBies, Leśniczówka Kalina
• droga na Jaworzec - idealna do wycieczek rowerowych i pieszych,     czarny szlak w kierunku zachodnim Jaworzec - Dołżyca przez (Czereninę 981 m n.p.m. Falową 968 m n.p.m.) oraz w kierunku wschodnim Jaworzec - Przełęcz Orłowicza 1099 m n.p.m., ścieżka historyczna  Bieszczady Odnalezione, krzyż ustawiony w 1848 r. na pamiątkę zniesienia pańszczyzny w Jaworcu (około 300 m od Bacówki Jaworzec), droga prowadząca do rezerwatu krajobrazowego "Sine Wiry", Schronisko Jaworzec

Przełęcz Przysłup 651 m n.p.m (101 km)

•  stacja Bieszczadzka Kolejka Leśna
• stawy hodowlane, smażalnia i wędzarnia Smażalnia Dom Pstrąga w Bieszczadach - serdecznie polecam, najlepszy dla mnie pstrąg w Bieszczadach, świetna załoga ♥♥♥♥♥
• szlak żółty na Jasło - miejsce na 1,5 godz wypad na widokową połoninę, rzadko uczęsczana trasa,
• żeremia i rozlewiska utworzone przez bobry
• Karczma Brzeziniak - Bieszczady (świetna kuchnia i galeria bieszczadzkich artystów); deskale
• przed przełęczą od strony Kalnicy lewoskręt na Strzebowiska z licznymi punktami noclegowymi: Dom Gościnny Borsuczyna, Gościniec Horb, Osada Magury - Bieszczady, Stajnia Batiara, Stajnia Kulbaka
• za przełęczą lewoskręt na Przysłup wieś licząca prawie 100 mieszkańców. Zobaczyć w niej można murowany kościół rzymskokatolicki z 1998 r pw. Wszystkich Świętych,  droga wewnętrzna Nadleśnictwo Cisna Lasy Państwowe - idealna na rower i do treningów biegowych,
• miesca noclegowe: Pod Wiatrakiem Agroturystyka Bieszczady, Leśne Berdo Przysłupie, Osada Biały Wilk, Oberża Biesisko

Krzywe (102 km)- wieś wieś licząca 19 domów i 64 mieszkańców. Jest położona w dolinie potoku Dołżyckiego; pomiędzy Jasłem 1153 m n.p.m. i pasmem Falowej.

• cerkwisko - miesjce po dawnej drewnianej cerkwi pw. św. Soboru Jana Chrzciciela z 1845 r.
• stawy hodowlane i smażalnie– możliwość zakupu pstrągów,
• linia wąskotorówki Bieszczadzka Kolejka Leśna
• gastronomia: Wilczy Kęs - serdecznie polecam
• Stajnia Carpatica
• Miejsca noclegowe: Agroturystyka "Pod Lipami", Stefanówka, Bieszczady, Dwór na Wrzosowisku, Sosnowy Dwór,
• Leśnictwo Krywe Nadleśnictwo Cisna Lasy Państwowe

Dołżyca (105 km)

• iczne punkty widokowe na masyw Łopiennika (1069 m), dolinę Solinki, pasmo graniczne z Małym i Wielkim Jasłem.
• linia Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej,
• czarny szlak: na północ w masyw Łopiennika (1069 m n.p.m.), na wschód przez Falową (968 m n.p.m.) i do Jaworzca.
• liczne obiekty gastronomiczne i noclegowe: Pod Brzózką, Pod Źródełkiem Pod Łopiennikiem Solny - Resort w Bieszczadach, Hipisówka, Pokoje Gościnne Zielony Ruczaj
• siedziba bieszczadzkiej firmy Bieszczadzka Sadyba Sklep Autorski
• wiata turystyczna
• cerkwisko - miejsce po drewnianej cerkwi pw. św. Mikołaja z 1907r. (reprezentującej ukraiński styl narodowy; wg źródeł została zniszczona podczas Akcji Wisła w 1945 r. lub/i rozebrana w 1955 r.)

Cisna (108 km) - wieś licząca prawie 500 mieszkańców, siedziba włądz gminy liczącej 2,5 tys. mieszkańców. Położona nad Soliną w pierścieniu gór: Horodek 889 m n.p.m., Łopiennik 1069 m n.p.m., Jabłońska Góra 800 m n.p.m., Daniowa 873 m n.p.m., Jasiennik 854 m n.p.m., Hon 820 m n.p.m., Koczerka 718 m n.p.m., Rożki 855 m n.p.m.  i Jeleni Skok 777 m n.p.m.

• galerie bieszczadzkich artystów: Galeria Czarny Kot Bieszczady, Krywula Cisna, Veraikon Pracownia i galeria ikon Bieszczady
• miejsce martyrologii - wzgórze „Betlejemka”, pomnik „Obrońcom Cisnej i okolic przed Ukraińską Powstańczą Armią 1944–1947”
• Bar Siekierezada - Cisna (kolekcja zabytkowych pojazdów Pana Rafała Dominika, unikatowy wystrój sal: "Rogatej", "Diabelskiej", baru i sali koncertowej)
• Zakapiorska kapliczka pamięci
• ścieżki:  historyczno - dydaktyczna „Nad Sztolnią” z wieżą widokową na Jelenim Skoku, przyrodnicza „Jeleni Skok” i przyrodnicza „Dziki Hon”\Główny Szlak Beskidzki czerwony: w kierunku południowo-wschodnim Cisna – Smerek (przez Jasło 1153 m n.p.m., Okrąglik 1101m n.p.m., Fereczatą 1102 m n.p.m) oraz w kierunku północno-zachodnim Cisna – Komańcza (przez Wołosań 1071 m n.p.m., Jaworne 992 m n.p.m., Chryszczatą 997 m n.p.m)
• Ścieżki rowerowe z Cisnej: 1. (przez Dołżycę, Buk, Sine Wiry, Kalnicę, Strzebowiska, Przysłup, Krzywe, Dołżycę); 2. (przez Majdan, Roztoki Grn., Solinkę, Żubracze, Majdan); 3.Cisna – Komańcza : Karpacki Szlak Rowerowy; singletrack „Pod Honem”.
• cerkwisko - miejsce po rozebranej (przez Jednostkę Wojskową  nr 2304 z Baligrodu w 1956 r.) drewnianej greckokatolickiej  cerkwi pw. św. Michała Archanioła z 1825 r. oraz dawny cmentarz przycerkiewny z nagrobkami: zarządcy majątku Fredrów- Antoniego Kwiecieńskiego i bieszczadzkich artystów
• obelisk upamiętniający katastrofę śmigłowca z 1991r. (przy czerwonym szlaku na Okrąglik)
• mini muzeum historyczne i dymarka (wzór z czasów Fredrowskich)\
• cmentarz z I wojny światowej (pochówki poległych z IX.1914-V.1915 żołnierzy Armii Austro-Węgierskiej, powiększony następnie w 1927 r. po ekshumacji i przeniesieniu nań żołnierzy poległych z miejscowości Balnica, Maniów, Liszna, Żubracze i Przysłup)\
• Cisna Centrum Kultury, Gmina Cisna
• GOPR-ówka w Cisnej
• siedziby: Fundacja Tylko Bieszczady, Skiturowe Bieszczady Explore Bieszczady
• kościół pw. św. Stanisława Biskupa z 1914 r.
• Nadleśnictwo Cisna Lasy Państwowe - siedziba
• skrzyżowanie dróg wojewódzkich DW987 i DW893, początek DW983 (30 km trasa łącząca Cisnę z Hoczwią)
• liczne obiekty gastronomiczne: Karczma Łemkowyna / Osada Wilczy Jar Cisna, Bar Siekierezada - Cisna, Kawiarnia Polanka Zakątek Włóczykija, Karczma Troll Cisna, Oberża Pod Kudłatym Aniołem, Bacówka Pod Honem, Karczma Karnasów
• noclegi: Bacówka Pod Honem, Perełka Cisna, Bieszczady noclegi "Pod dobrym adresem", Klementówka Cisna, Osada Chyże Jewki, Chata pod Ryczywołem, Magellan - pokoje gościnne, Sielski Zakątek Cisna, Apartament Na Rozdrożu, Gościniec na Łozach, pole namiotowe TRAMP
  
  

Habkowce (110 km) - leśna osada nad potokiem Ciśnianka; na stokach Jabłońskiej Góry. Zamieszkuje ją 22 osoby.

• widoki na Wysoki Dział z:  Osiną 963m n.p.m., Berestem 942 m n.p.m., Jasienikiem 964 m n.p.m., SAsowem 1011 m n.p.m., Partyją/Wołosanią 1071 (szczyt Korona Ziemi Sanockiej), Jaworne 992 m n.p.m.
• Lesnictwo Habkowce
• cerkwisko - miejsce po filialnej drewnianej cerkwi greckokatolickiej pw. Narodzenia NMP z 1833 r., którą rozebrała Jednostka Wojskowa nr 2304 z Baligrodu w latach 50-tych XX w. Na miejscu zostało po cerkwi sześć kilkusetletnich lip oraz cmentarz przycerkiewny z zarysami nagrobków. Muzeum Historyczne W Sanoku  posiada XVIII- wieczną Pietę z ww. świątyni.

Jabłonki (112 km) leśna osada nad potokiem o tej samiej nazwie otoczona szczytami: Woronikówka 836 m n.p.m., Jawor m n.p.m.

• najstarsze rezerwaty w Bieszczadach chroniące skupiska cisa pospolitego: Woronikówka" i "Cisy na Górze Jawor"
• plac/miejsce, gdzie znajdował się pomnik gen. K. Świerczewskiego, parking i duża wiata ogniskowa,
• dawne muzeum gen. Swierczewskiego (dziś prywatna posiadość)
• początek szlaku czarnego o przebiegu: Jabłonki - Łopiennik 1069 m n.p.m. - Dołżyca
• ścieżka przyrodncza do najgrubszej jodły w Polsce - Lasumiły" (519 cm obwodu w pierśnicy) , przy ścieżce parking oraz infrastuktura towarzysząca - duża ogniskowa wiata ze stawami i piękna panoramą na Wysoki Dział
• cerkwisko - miejsce po drewnianej cerkwi parafialnej pw. Opieki MB z 1902 r. rozebrana w latach 50-tych XX w. przez jednostkę Wojskową z Baligrodu, przy cerkwi zarys dawnego cmentarza oraz jedna pomnikowa lipa drobnolistna.
• Zakład Karny Uherce Mineralne - Oddział Zewnętrzny Jabłonki
• Obiekty noclegowe: Tanie noclegi Bieszczady - Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Jabłonkach, Jabłonki Resort&SPA, We mgle i w szkle
  
  

Kołonice (115 km) leśna osada nad Hoczewką.

• filialny kościół rzymskokatolicki pw. Matki Bożej Królowej Polski
• miejsce po dawnej leśniczówce plenery filmu "Ogniomistrz Kaleń"
• cerkwisko - miejsce po drewnianej cerkwi pw. Michała Archanioła z 1932 r. (rozebrana w latach 50-tych). Na przycerkiewnym cmentarzu można odnaleźć 3 nagrobki.
• szlak czarny wiodący: na południowy-zachód na Przełęcz pod Jawornem 928 m n.p.m. i na południe wzdłuż drogi wojewódzkiej DW893 do Jabłonek.
• lewoskręt do nieistniejącej wsi Łubne
• Leśnictwo Jabłonki

Bystre (122 km) osada leśna w dolinie Hoczewki.

• brama Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego, Specjalnego Obszaru Ochrony Ptaków i Siedlisk PLC180001 BIESZCZADY oraz Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery Karpaty Wschodnie
• obelisk z cytatem Aleksandra Fredry: "Za Baligrodem granica świata. Wjeżdża się jak w czarne gardło, droga i rzeka to jedno i to samo, a wokół wznoszą się czarne ściany jodeł i smreków".
• wyciąg narciarski na Dzidowej 713 m n.p.m. :  niebieska trasa o długości ok. 400 m, czerwona trasa z homologacją FIS o długości ok. 800 m w Bystre Bieszczady
• cerkwisko - miejsce po cerkwi greckokatolickiej pw. Narodzenia MB z 1821 r. (spłonła podczas walk w latach 1914-1915); cmentarz z XVIII w. z sześcioma nagrobkami Józefa Kalasantego Jorascha (1817-1878) właściciela Łubnego,
• siedziba Karpacki Uniwersytet Ludowy,\
• obiekty noclegowe i gastronomiczne: Bystre Bieszczady, Ośrodek Wypoczynkowy WISAN Bystre- noclegi Bieszczady, Novosiele, Siedlisko Widzimy Się, Domek wypoczynkowy - Bystre, Bieszczady, Pod Wilkiem, Chatki Małgorzatki, Czernyszówka, Domek z basenem, Chmajówka,
• rezerwat leśny „Cisy na Górze Jawor”
• lewoskręt - droga do Rabego z ścieżkami przyrodniczymi, źródłami z wodą zawierającą związki arsenu, dwoma kamieniołomami (Zakład Górniczy Huczwice - kamieniołom "Drobny" i Zakład Górniczy Rabe - kamieniołom Gruby, rezerwatem geologicznym "Gołoborze", kapliczką Synarewo, cmentarzem z I wojny światowej na Manyłowej/Łysym Wierchu 815 m n.p.m. , cerkwiskiem - miejscem po greckokatolickiej cerkwi pw. Zaśnięcia MB z 1926 r. (w typie wchodniołemkowskim; zniszczona po 1945 r.), baza studencka Rabe, droga leśna idealna do wędrówek/biegania/rowerowych przejażdzek na Przełęcz Żebrak 816 m n.p.m. i dalej w dolinę Osławy

Baligród (129 km) - wieś w dolinie Hoczewki z siedzibą władz gminnych Gmina Baligród. Liczy ponad 1300 mieszkańców. Po raz pierwszy wzmiankowany w 1615 r. odznacza się ciekawą historią, był niegdyś miasteczkiem. W Baligrodzie na uwagę zasługują:

• cmentarz wojskowy żołnierzy polskich i radzieckich poległych w latach 1944-47,
• rzymskokatolicki kościół murowany pw. Niepokalanego Poczęcia NMP z 1877r.,
• nowy kościół rzymskokatolicki pw. Miłosierdzia Bożego
• zachowany układ urbanistycznyo z bszernym prostokątnym rynkiem świadczącym o miejskim charakterze Baligrodu; plenery filmu "Ogniomistrz Kaleń"
• obelisk ofiar mordu z 6 sierpnia 1944 r. (doskonały film na ww. temat https://youtu.be/Mz5DKLgPmSo?si=GhkscFAOOu623lUn
• czołg T - 34 – pomnik wyzwolenia 24 X 1944r.,
• cerkiew greckokatolicka pw. Zaśnięcia MB z 1829 r..
• kirkut (około 50 macew ) z nagrobkiem z 1716 r.
• brama Wschodniobeskidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu
• pomnik przyrody - 300-letni grab
• pozostałości ziemnych umocnień zamku Balów z XVII w.  znajdujące się na tzw. Podzamczu
• siedziba Nadleśnictwo Baligród, Lasy Państwowe w willi notariusza Kuźmaka/Kuźmakówce.  Była siedzibą sądu, sztabu Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz szkół (m.in. Zasadniczej Szkoły Leśnej). Tu stacjonował ppłk Jan Gerhard,  autor „Łun w Bieszczadach", przebywał tu również gen. Karol Świerczewski „Walter", nim w  29 marca 1947 roku zginął pod Jabłonkami.
• izba pamięci z pamiątkami z I wojny światowej
• obiekty noclegowe i gastronomiczne: Bieszczadzkie Bistro, Gospodarstwo Gościnne "Pod Dziką Różą", Domek u Maryli, Domek Regionalny w Baligrodzie, Domki Eldorado w Bieszczadach, Domek Na Starej Cegielni,

Mchawa (133 km) - wieś położona w dolinie rzeki Hoczewki pomiedzy widokowym Wierchem/Działem 529 m n.p.m. a zalesioną Kiczerą 589 m n.p.m. W tej liczącej ponad 500 mieszkańców wsi zobaczymy:

• cerkwisko - podmurówka po dawnej cerkwi pw. św. Michała Archanioła z 1554 lub 1871 r. (rozebranej w 1953 r.)
• rzymskokatolicki kościół parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, zbudowany w latach 1981–1983.
• murowana kaplica grobowa z I połowy XIX w., na przykościelnym cmentarzu, w której spoczywają przedstawiciele rodzin Ścibor-Rylskich, Poparów i Grodzickich – byłych właścicieli wsi.
• przycerkiewna murowana dzwonnica parawanowa, wyposażona w dwa dzwony (starszy pochodzi z 1821 r., a młodszy, noszący imię Jana Pawła II – z 1998 r.
• kaplica odpustowa "Boga Ojca" z 1823 r.
• obiekty noclegowe: Agroturystyka "Na Równi", Noclegi u Mamrota, osp. agroturystyczne "Na Mchawce", Willa Maja Bieszczady, Wzgórze Watahy - Noclegi w Bieszczadach

Nowosiółki (136 km) - wieś nad Hoczewką; zamieszkuje ją ponad 350 osób. Należałą do Jacka Fredry, ojca słynnego komediopisarza. Zmarł tu i został pochowany Markijan Szaszkewycz - duchowny grekokatolicki, poeta i pisarz ukraiński (obecnie jego grób znajduje się na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie).  Urodził się tu także, Adam Bal - wybtny polski urzędnik terytorialny, który był starostą w Krośnie, Jaśle i Krakowie. We wsi warte obejrzenia są następujące obiekty:

• murowana kaplica greckokatolicka filialna pw. śś. Piotra i Pawłą  z 1912r., przy której rośnie chroniony krzew -  kłokoczka południowa Staphylea pinnata - roślina kultowa w tej części Karpat
• drewniany kościół rzemskokatolicki pw. św. Józefa, który powstał w ciągu jednej nocy 1/2 sierpnia 1975r.,
• Muzeum Przyrodniczo-Łowieckie Knieja p. Henryki i Jerzego Wałachowskich z ścieżką przyrodniczo-dydaktyczną
• badunie/kąpieliska w Hoczewce: "Gać", "Kałybań"
• obiekty noclegowe i gastronomiczne: Domek na Pętli, Domki nad Rzeką Hoczewką -  Bieszczady - Agroturystyka, Domki puchary bieszczady, Siedlisko pod Pucharami,

Hoczew (140 km) - wieś licząca ponad 750 mieszkańców. Stanowiła własość rodu Balów. Urodził się tu  w 1770 r. Jacek Fredro, ojciec słynnego komediopisarza; w 1810 ma świat przyszedł w Hoczwi January Poźniak, poeta. We wsi zobaczymy:

• rzymskokatolicki, barokowy kościół pw. św. Anny z XVIII w .– ufundowany przez Fredrów, konsekrowany w 1745 przez biskupa Sierakowskiego. We wnętrzu trzy ołtarze, ambona i chór pochodzące z czasów budowy świątyni. W ołtarzu głównym obraz św. Anny Samotrzeć z końca XVII w.,  z poprzedniego kościoła. Najstarszym zabytkiem jest piaskowcowa płyta nagrobna Matiasza III Bala zmarłego w 1576 r., z herbami: Gozdawa Balowi i Półkozic Jedlińskich. Przy kościele znajduje się parawanowa dzwonnica od i brama oraz kamienny potynkowany mur z dwiema dziewiętnastowiecznymi kaplicami grobowym: Rylskich i Balów oraz dwie małe kapliczki wotywne.
• murowana plebania z 2 pół. XVIII wieku
• cmentarz katolicki obu obrządków, użytkowany od końca XVIII w.
• kaplica grobowa rodziny Caparów z lat 1935–1936.
• kilka drewnianych pogórzańskichchałup z wnęką
• grodzisko z X-XI wieku na wierzchołku zalesionego wzgórza w widłach Sanu i Hoczewki z pozostałościami wału zbudowanego z gliny i drewna,
• cerkwisko - miejsce po cerkwi pw. Wniebostąpienia Pańskiego z 1905 r. na wzgórzu pozostało kilka drzew i gruzowisko po rozbiórce z 1965 r.
• geoatrakcje: pomnik przyrody: „Progi skalne na Hoczewce” - skalen progi na długości 250 m koryta rzeki oraz odkrywka fliszu karpackiego przy moście.
• specjalne łowsika lipieniowo-pstrągowe - odcinek Sanu od wypływu wody z elektrowni w Zwierzyniu po ujście Hoczewki.
• Galeria w Piwnicy i galeria plenerowa Zdzisława Pękalskiego,
• liczne miejsca noclegowe: Osada Podróżnika, Domki całoroczne "Bieszczadnik", Agroturystyka Kwatera Studio, Chata u Rysia, Hotel SALAMANDRA

Łączki (142 km ) Łączki wieś nad Sanem licząca ponad 200 mieszkańców. miejsce urodzin Tadeusza Sulimirskiego - generała brygady Wojska Polskiego (ur. 31 października 1866, zm. 1940 we Lwowie). We wsi znajduje się:

• siedziba Nadleśnictwo Lesko, Lasy Państwowe,
• łowiska lipieniowo-pstrągowe na Sanie,
• malowniczy odcinek Sanu pod góra Czulną
• obiekty noclegowo- gastronomiczne: Gawra Bieszczady, Bieszczady, Domki u Grega, Bieszczady Domki "Fajne Miejsce",

Huzele (143 km)

• brama Wschodniobeskidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu

Lesko (147 km)